Stilstaan is iets anders dan niet vooruit komen of niet achteruit gaan; dat is stilstand. Stilstaan is een activiteit die het vluchtige moment duur geeft. Als je ergens bij stilstaat, rek je het ongrijpbare, ondeelbare, haast niet waarneembare ‘nu’ uit tot iets dat je je kunt heugen. Zo ontstaat tussentijd, de tijd tussen straks en eerder, de tijd om op adem te komen. Tijd om te rouwen en tijd om te feesten, te gedenken en te vieren, te ontroeren en te verbijten, te troosten en te juichen. Om ons gevoel hierbij onder woorden te brengen kunnen we natuurlijk zoeken in het rek met Hallmark kaarten; voor elke gelegenheid is er wel een kaart te vinden, maar is dat het dan? Of kan kunst ons helpen om die gevoelen te verbeelden of te verwoorden, zoals dichters en musici, schilders en beeldhouwers dat doen?

Onlangs is de dichter/zanger Leonard Cohen overleden. Cohen schreef in 1967 zijn eerste single als een ode aan zijn vriendin en muse Suzanne Verdal. Het prachtige lied over de stilte van het moment verscheen op zijn debuutplaat ‘Songs of Leonard Cohen’. In het gelijknamige lied ‘Suzanne’ zong Herman van Veen in een vertaling over het ‘…meisje dat je meeneemt / naar de rand van het water / waar je naar keek / als herinnering voor later…’ .

Het mooie van liederen of liedjes is dat we die met elkaar kunnen zingen of meezingen. Muziek is wat mij betreft één van de mooiste manieren om gevoelens, emoties met elkaar te delen. Het delen, daar gaat het om, in het met elkaar stilstaan. Een feest is een bijzondere manier van stilstaan, het samen ervaren en beleven. Feesten doe je nooit alleen en alleen bij bijzondere gelegenheden, gedenkwaardige dagen. Een verjaardag, een lustrum, een jubileum, een zoveel-jarige-trouwdag. Daar sta je samen bij stil en dan vier je samen een feest dat je zal heugen. Daarna is er een vóór het feest en een ná het feest, een mijlpaal zogezegd. Daar kunnen we dan weer mee verder.

Door even de pas in te houden, als in een ritardando, vorm je tussentijd als opmaat naar een sfeervolle en verwachtingsvolle decembermaand. Dat geeft ruimte om te mijmeren over een citaat van Soren Kierkegaard, zoals een goede vriend mij in herinnering bracht: ‘Het leven kan slechts achterwaarts begrepen worden, maar het moet voorwaarts worden geleefd.’

Jan Fondse

Open in print-vriendelijk formaat.