Een ander woord waar ik zo gauw geen Nederlands woord voor weet is ‘Bullshit’, je zou kunnen zeggen nonsens of onzin, maar dat is niet zo krachtig en koeiestront, ja, dat is weer zo plat, en uit-je-nek-kletsen is weer te lang. Maar leugens is absoluut geen goed woord voor bullshit, want voor leugens is enige intelligentie vereist. Liegen gaat over het verdraaien of omzeilen van de waarheid. Voordat je kunt liegen moet je de waarheid kennen en daarna moet je iets anders verzinnen wat aannemelijk is, wat geloofd kan worden, en je moet ook onthouden aan wie je welke leugens vertelt. Dus behalve intelligentie heb je ook een goed geheugen nodig. En dat heb je voor bullshit niet nodig, je roept gewoon maar wat, als je maar roept en vooral blijft roepen.

foto Marius Visser

Een Nederlands woord voor de ‘day-after’ hebben we niet, evenmin als een woord voor after-party. Maar aan een foto, zoals Marius Visser die maakte, hoef je eigenlijk niks uit te leggen; zelfs een onderschrift of titel is niet alleen overbodig, maar is een arrogante miskenning en onderschatting van de intelligentie van de lezer.

Het verschil tussen leugens vertellen en bullshit uiten heeft dus te maken met je verhouding tot waarheid. Wil je de waarheid verdoezelen, verdraaien of verborgen houden dan vereist dat een boze opzet, de ander willens en wetens  belazeren. Iemand die bullshit uitkraamt staat daarentegen onverschillig tegenover de waarheid. Sterker nog, de waarheid maakt hem geen bal uit, het maakt hem ook niks uit of je hem gelooft. Het gaat er alleen maar om zoveel mogelijk ja-knikkers om zich heen te verzamelen die in extase mee-scanderen. Het gaat er ook niet om of uitspraken wel haalbare ideeën zijn, als het lekker bekt, is het genoeg. En hoe meer die onzin wordt uitgekraamd, hoe lekkerder het… . Ja, wat eigenlijk?

Wordt er nog wel nagedacht, als iemand roept: ‘De Koran moet verboden worden’ of ‘grenzen dicht voor islamieten’ of ‘asielzoekers mogen onze banen niet inpikken’. Dit zijn allemaal kreten waarvan iedereen die een beetje nadenkt weet dat ze onrealistisch zijn. Daar gaat het hen ook niet om, het gaat niet over constructieve ideeën of daadkracht, nee, het gaat hier telkens over de verheerlijking van de eigen persoon. Oh wee, oh wee als zo’n persoon daadwerkelijk verantwoordelijkheid moet gaan dragen….

Nou, dan trek ik nog maar eens een flesje open. En dan durf ik ook wel te zeggen wat mijn vertaling van bullshit is: namelijk dom gelul. Flink hè, die stoere praat. Alle normen vervagen als er een borreltje gedronken wordt. En helemaal verschrikkelijk vind ik het als er dan gezegd wordt “Nee, dat doen ons soort mensen niet.” Zit overigens nog een taalfout in ook. Waarom hebben mensen het toch nodig om zichzelf te profileren door anderen te kleineren, te vernederen? Tegenover een ‘wij’ is er altijd een ‘zij’ nodig om zich tegen af te zetten. Of dat nu buitenlanders, asielzoekers, zigeuners, joden, blondjes of autochtonen zijn,  het zijn altijd ‘de anderen’ die niet te vertrouwen zijn. Al dat wantrouwen, die vernederingen en boosheid, waar leidt dat uiteindelijk toe? Wie heeft daar nou belang bij?

Het is waar: drank maakt meer kapot dan je lief is. Bullshit ook, want dit staat wel heel ver af van het welbehagen en de vrede. Zo, nu kunt u mijn wensen voor het nieuwe jaar wel raden. We laten ons ook in het nieuwe jaar niet gek maken.

Jan Fondse

Open in print-vriendelijk formaat.