In het Louvre te Parijs hangt het beroemde schilderij van Théodore Géricault van ‘het Vlot van de Medusa’ uit 1818. De Medusa was een Frans fregat dat op de Atlantische Oceaan schipbreuk leed. De 140 opvarenden bouwden een vlot om het vege lijf te redden. Het schilderij, een groot doek van 5 bij 7,5 meter, verbeeldt het vlot op zee op emotionele wijze als een afschuwelijke gebeurtenis. Het verhaal geeft vorm aan de hoop, de vrijheid nabij en tegelijk de illusie die de opvarenden nog hadden. Als kijker voel je de tragedie van het onafwendbare noodlot omdat je nu, achteraf, weet dat van de 140 opvarenden er uiteindelijk maar 12 zouden overleven. De rest stierf van uitputting, werd overboord gekieperd of werd opgegeten.

foto Marius Visser

Tot op de dag van vandaag wordt dit thema gebruikt in allerlei boeken en films, van Asterix en Obelix tot aan spannende sciencefiction en tot aan romantische reddingsacties. En telkens weer lopen ons de rillingen over de rug. Of we kunnen het niet langer aanzien en drukken de tv uit. En waarom komen deze beelden of verbeeldingen zo hard binnen? Het zijn toch maar verhalen uit een ver verleden of komen voort uit de fantasie van s.f. schrijvers? Helaas, helaas. We kennen deze beelden uit het leven van alledag. Immers, de pacemaker die patiënt A krijgt  kan patiënt B niet krijgen omdat de zorgverzekering maar een beperkt aantal heeft ingekocht en de pacemakers dus schaars zijn. Evenzo kunnen we het hebben over de hoeveelheid ingekochte (gezondheids)zorg, welzijn, schone lucht, en verder alles wat er op deze wereld verdeeld moet worden. Eigenlijk over alle natuurlijke of kunstmatige schaarste. En waar draait dat op uit? Een voortdurende strijd van allen tegen allen. Een permanente afgunst van ieder op ieder want als ik het voordeel niet pak dan pakt een ander het en heb ik het niet. Dan doe ik mezelf tekort. Eigenbelang dus. Eigen volk eerst, is dan nog maar een klein stapje verder. Worden we hier nou echt gelukkig van?

Hoe voorkomen we dat we steeds verder het moeras inzakken? Of moet je zeggen elkaar de prut in helpen? Door meer beschikbare middelen wordt schaarste niet voorkomen, de grotere beschikbaarheid trekt immers weer grotere vraag aan; paradoxaal genoeg vergroot een ruimer aanbod de schaarste. Het is de afgunst, het door de reclame opgeroepen ideaalbeeld en de hebzucht, die de eindeloze schaarste in stand houdt.

En opeens ben ik weer buiten en loop ik weer op straat, lekker in het zonnetje, mensen wensen mij een goede morgen en dat is ook wederkerig. Verderop leert een jonge vader zijn zoontje fietsen en staat te stralen als het lukt. Ik zie twee mensen staan te praten en af en toe schaterlachen. Iemand heeft wat leuks gekocht, komt een bekende tegen en samen staan ze in de papieren, jawel, zak te kijken en zijn voor elkaar blij met de aankoop. Dit is het normale leven van alledag. En dit is ook de manier om het moeras te mijden. Gewoon elkaar het licht in de ogen gunnen. Zolang we leven. Anders ga je dood voordat je sterft.

Leve het leven, eenvoudig en tevreden.

Jan Fondse

Open in print-vriendelijk formaat.