Sfeer, een essay

by Jan H. Fondse | 23/01/2022 18:18

Krachtenveld of stemming

Waar komt toch die ongerichte woede vandaan? Die licht opvlambare woede die wordt botgevierd op alles en iedereen die zich binnen het bereik van demonstranten en meelopende relschoppers bevindt? De sfeer van een demonstratie kan in een oogwenk omslaan van vreedzaam en gezellig naar molest en vernielzucht. Omdat deze vraag niet eventjes in een column aan de orde gesteld kan worden en de spade diep gestoken moet worden om zelfs maar een begin van een antwoord te vinden, heb ik een essay geschreven.

Verhalen

Als we willen begrijpen hoe dit mogelijk is zullen we de spade diep moeten steken. Niet om te moraliseren, maar om de verhalen te horen. Socrates eindigt daarom zijn dialoog met een beroemde laatste zin: “Laten we morgen vroeg weer bijeenkomen”. Het bijeenkomen om elkaars verhalen te horen en door te geven of geschiedenissen te delen is van groot belang. Want wanneer we de kleinere verhalen niet meer rondkrijgen, komt tevens de levensvatbaarheid van het grotere sociaal-politieke verhaal in gevaar.
Hebben we ergens in de geschiedenis een verkeerde afslag genomen of zijn we het spoor bijster geraakt? Van onze door algoritmes gedreven routeplanner zoals tom-tom krijgen we in zulke gevallen een radicaal advies: Keer om en ga terug. Maar ook wie teruggaat maakt weer een nieuwe reis. Voor wie deze nieuwe reis wil maken heb ik een essay geschreven dat als reisgids kan dienen.

In dit essay komen verschillende thema’s terug, die ik ook al in de ruim 150 columns aanraakte en al doende geanalyseerd heb, hier en daar slechts summier aangestipt, dan weer wat meer uitgewerkt. De presentatie van de aldus ontwikkelde visie brengt met zich mee dat eenzelfde thema hier en daar vanuit een andere context of andere invalshoek een enkele maal terugkeert. Of het nadeel van de herhaling opweegt tegen het voordeel van een beter zicht op de samenhang en de complexiteit van de problematiek is op voorhand moeilijk in te schatten. Om deze samenhang boven water te krijgen zullen we zo hier en daar de spade zeer diep moeten steken, want het gaat bij het zoeken naar een nieuw begin niet alleen om de tijd en plaats te kennen waar dit nieuwe begin op aan moet sluiten, maar vooral ook de weg te kennen waarlangs we in deze tijd terecht zijn gekomen.

Vrijwilligerswerk

De kern van dit opstel is de poging een bijdrage te leveren aan de ethiek in het vrijwilligerswerk. Per se niet de ethiek vàn vrijwilligerswerk als verschijnsel, maar ín vrijwilligerswerk, over de mensen hun handelen én het nalaten, de gevoelens, de betrokkenheid, de teleurstellingen en vooral de voldoening in het vrijwilligerswerk. Deze laatste waarden overstijgen de idee van maakbaarheid, zij vallen in de categorie van toegiftverschijnselen. Vrijwilligerswerk wordt nog steeds wel aangeduid als liefdewerk-oud-papier, maar door dit werk, weliswaar onbezoldigd toch als volwaardig, vol van waarde, te erkennen met de naam ‘De Derde Sfeer ’, krijgt het vrijwilligerswerk de verdiende plek in onze maatschappij. Naast de Publieke sfeer en de Private sfeer.

Dit essay is nu beschikbaar en is in de boekhandel verkrijgbaar.

ISBN 978.90.8322.5906. Prijs € 28,50 incl. BTW.

Source URL: https://www.dieverindialoog.nl/sfeer/