Over verschraling

by Jan H. Fondse | 03/12/2017 12:31

In de laatste Veldwijzer, het bulletin van onze nationale parken, las ik over de verschraling van de landbouwgrond in Oude Willem. In dit gebied is grond aangekocht voor de ontwikkeling van nieuwe natuur. Door te verschralen geef je de biodiversiteit weer een kans. In Oude Willem kiest men er voor om te verschralen door het gewas af te voeren en de grond niet te bemesten. Een andere methode is het afplaggen van de teeltlaag waarin de meststoffen zijn opgeslagen. Zeg maar, de opgepotte investeringen van de afgelopen jaren. Maar ook alle verontreinigingen van fosfaten en ‘gewasbeschermingsmiddelen’, zeg maar, de agrarische productielaag. De landbouwsector is door overheidsbeleid en consumentengedrag tot een schaalvergroting en efficiënte bedrijfsvoering gedwongen, met de teelt van eenzijdige plantengroei als gevolg. Dag vogels, dag bloemen, dag bijen. Kennelijk zijn het de natuurbeschermers die door aankoop en rigoureuze maatregelen de zaak weer in een natuurlijke balans moeten zien te krijgen.

Als die hele teeltlaag verwijderd is en er weer ruimte komt voor die tere gewassen die commercieel niet interessant zijn, maar die wel de kleur en de geur geven waar mens en dier zich goed bij voelen, vraag je je af of dat allemaal vanzelf weer goed komt. Moet je dan niet weer heideplanten uitpoten of kievietsbloemen inzaaien? Nou, dat is het mooie van natuurontwikkeling, daar hoef je alleen maar de belemmeringen op te ruimen en de natuur de tijd te geven zelf weer aan de slag te gaan. Zeker hier in Drenthe zit er nog zoveel oude cultuur in de grond dat je door niets te doen, heel veel bereikt. Als je het maar een kans geeft. Oliehoudend zaad blijft vele jaren zijn kiemkracht behouden en de wind en vogeltjes doen de rest.

Was het in de hele maatschappij maar zo makkelijk. Stel je toch eens voor dat je die hele teeltlaag van exorbitante zelfverrijking, van winst maken ten koste van alles, van verhuftering, ja, eigenlijk die hele klote-zooi er in één keer af kon schuiven. Wat zou dat opluchten.

Weliswaar zullen we dan flink wat stapjes achteruit moeten doen, maar waren we niet een beetje doorgeschoten in alle luxe? Neem alleen al de uitgaven voor vuurwerk en ander zogenaamd vermaak? Zo vlak voor de Kerst en de eindejaarsborrel misschien wat somber en sober. Maar dat heeft alles met verschralen te maken. Want door al die (opgelegde) uitbundigheid verstikken we onze idealen en goede voornemens. We kijken de andere kant op als je ellende ziet. Misschien zien we het niet of willen we het niet zien. En dat in Drenthe, waar die oude cultuur zo lang al in de grond zit, maar verstikt dreigt te raken.

De cultuur van naoberschap, van omzien naar elkaar, van elkaar groeten. Want als de dokter de diagnose van Alzheimer stelt, ben je ineens patiënt en is je partner ineens mantelzorger. En niet even een weekje of een maand, nee vanaf de diagnose tot eventuele opname in een verpleeghuis duurt tien tot vijftien jaar. En het is niet alleen de patiënt die vereenzaamt, ook de mantelzorger.

Uit de statistieken en vanachter een bureau blijkt niet hoe die oude cultuur haar kiemkracht heeft behouden. Dan moet je niet per hectare kijken wat er gebeurt, dan moet je kijken op de vierkante meter, misschien wel met een vergrootglas. Dan zie je dat naoberschap leeft. Niemand laat zich er op voor staan of loopt er mee te koop. Als je goed kijkt dan zie je hoe naobers met elkaar zorgen dat iemand uit het verpleeghuis weer naar zijn eigen huisje kan terugkeren. Dat wordt gewoon geregeld. In stilte.

De mensen van het welbehagen, zal ik maar zeggen. Want als je engelen wilt zien, moet je naar die ene vierkante meter kijken, misschien wel met een vergrootglas. Want oude cultuur blijft zijn kiemkracht behouden.

Als je het maar een kans geeft en niet alles kapot regelt of wegzet bij marktpartijen.

Vrede op aarde.

Hoor ik daar zingen?

Jan Fondse

Source URL: https://www.dieverindialoog.nl/over-verschraling/