by Jan H. Fondse | 23/05/2017 08:13
Nou, nou, wat heeft Trump nou weer met Diever te maken, het moet toch allemaal niet veel gekker worden. Inderdaad gaat het mij niet om de persoon Trump of het ambt van president, maar om het verschijnsel, om wat er zichtbaar wordt en wat er ‘gewoon’ dreigt te worden. “Dat zeg je niet!”, is een uitdrukking die we allemaal van huis uit hebben meegekregen, wat nu ook weer aan de volgende generatie wordt meegegeven. En nu zie je dat al die ongeschreven regels, die ik gemakshalve maar even ‘fatsoen’ noem, nu met voeten getreden worden. Liegen en bedriegen heet nu alternatieve waarheden. Dat is op zich al erg genoeg, maar het venijn zit nog een laag dieper. Om het met de woorden van Johan Cruijff, het zogenaamde Cruijffiaans, te zeggen, ‘Je gaat het pas zien als je het door hebt.’. En als je het dan ziet, zie je het ook overal. Op alle plaatsen en in alle lagen van de maatschappij. Ook in de zogeheten ‘harde’ en ‘exacte’ wetenschappen gaat het er lang niet zo exact aan toe als de gepubliceerde onderzoeksresultaten ons doen geloven. Er wordt ook hier heel wat geknoeid, gegist, gegokt en gehannest. Zoveel zelfs dat daar een uitdrukking voor ontstaan is: het wegmasseren van onbruikbare gegevens. En als dat niet lukt, dan worden de gegevens gewoon verzonnen. Soms komt dat uit zoals bij Diederik Stapel of Don Poldermans. Deze laatste heeft het zelfs gepresteerd om op basis van zijn gefingeerde data een dwingend protocol in de cardiologie te publiceren en door te voeren. Gelukkig ontmaskerd als fraudeur, maar ondertussen wel veel onnodige dodelijke slachtoffers, want wat als zekerheid werd gepresenteerd, bleek een foutieve aanname. En waarom? Voor de eer? Voor het geld? Bezweken onder de druk van het moeten publiceren?
In 1991 introduceerde de Fransman Michel Albert (1930-2015) het begrip Rijnlands Model in zijn spraakmakende boek ‘Capitalisme contre Capitalisme’. Na het vallen van de Muur in 1989 viel het hem op dat zich twee vormen van kapitalisme ontwikkelden: een Europese (landen in het stroomgebied van de Rijn) en een Amerikaanse variant (Angelsaksisch Model). Het Rijnlands Model is al terug te voeren naar het jaar 1806. Toen trokken de Pruisen wijze lessen uit de verloren slag tegen Napoleon bij Jena. Met name in de krijgskunde (o.a. the Dutch Approach) is Het Rijnlands Model uitvoerig beschreven en getest. Daarin worden veel beslissingen overgelaten aan de officieren in het veld en niet de bureaucraten ver weg. Veldslagen zijn een uitermate geschikte competitieve omgeving om de robuustheid van deze manier van organiseren te testen. De Rotterdamse wetenschapper (Erasmus Universiteit) Pieter-Jan Bezemer ‘ontdekte’ in 2010 bij toeval tijdens zijn promotieonderzoek dat Rijnlandse bedrijven dan ook aanzienlijk beter presteren. We hebben er collectief overheen gelezen, maar door Trump wordt het nu duidelijk zichtbaar. Als knipperende NEON-letters.
Grofweg zijn er drie bestuursmodellen: het Chinese, het Rijnlandse en het Angelsaksische. Het zijn eigenlijk verschillende ideologieën met als steekwoorden: Chinees – denken in meerdere generaties in plaats van kwartaalcijfers; Angelsaksisch (Amerikaans, Engels) – alles willen beheersen, voorschrijven met sterke bureaucratie, (kortetermijn)winst- en vrije markt gerichtheid, armoede is eigen schuld; Rijnlands (Europees) – zelforganisatie, ruimte voor eigen initiatief, oog voor maatschappelijk belang. Door het verschijnsel Trump zijn we ons ineens bewust geworden in hoeverre het Angelsaksische denken in de haarvaten van onze maatschappij is doorgedrongen. Het is zo geleidelijk gegaan dat de meesten het niet in gaten hebben gehad. De vraag is nu of deze ontwikkeling vooruitgang genoemd kan worden.
Wat is er toch gebeurd met de probleemoplossende kracht van kleine organisaties. Vakmanschap verdient meer ruimte. Verschaf de voorste linies van het onderwijs, de zorg en de politie meer verantwoordelijkheid. Kom niet met regelgeving bij elk incident. En bovenal: Stop met het denken voor de ander, ook in onze publieke organisaties! Dit wordt ook wel de kunst van het loslaten genoemd. ‘Steden en dorpen zijn klein genoeg voor solidariteit, en samen groot genoeg om globale kwesties aan te kunnen.’, zegt Benjamin Barber.
En voor Diever? Meer locale autonomie zou geweldig zijn, bijvoorbeeld een eigen dorpsbegroting. Daar profiteert iedereen van.
Jan Fondse
Source URL: https://www.dieverindialoog.nl/over-trump/
Copyright ©2024 Diever in Dialoog unless otherwise noted.