by Jan H. Fondse | 25/05/2016 19:54
Zolang ik in Diever woon hoor ik mensen zeggen dat er in Diever toch niks voor elkaar komt omdat alles als los zand aan elkaar hangt. Er zou geen gemeenschapszin zijn, oftewel de goede wil om samen iets tot stand te brengen zou ontbreken in Diever. Van huis uit ben ik een optimistisch mens, dus leek dat los-zand-verhaal mij wat overdreven. Maar steeds weer duikt datzelfde argument op en het is hardnekkiger dan iedereen zou willen. Eerst dacht ik dat het komt omdat we het steeds maar weer tegen elkaar zeggen, zodat het argument vanzelf tot werkelijkheid wordt en dat je je ertegen moet verzetten. Dat moet toch anders kunnen, zou je zeggen. Maar zo langzamerhand wordt het mij duidelijk dat het los-zand-verhaal geen argument a priori maar een argument om achteraf een verschijnsel te willen verklaren. Net zoals een stilte voor de storm je alleen gewaar wordt als de storm geweest is. Maar als het los-zand-verhaal dan geen verklarend argument is, wat kan er dan aan de hand zijn?
Want als je kijkt naar de activiteiten van de sportverenigingen, de supportersclub, de vele koren, de muziekvereniging, de organisaties als wandel-vier-daagse en fiets-vier-daagse, buurtverenigingen, schilderskring, kinderspeelfeest en zo voort, en zo voort, dan is er toch genoeg samenhang in de samenleving van Diever. Eigenlijk een bloeiend verenigingleven. En toch… , toch blijft dat argument van los-zand maar rondzingen. Daarom denk ik steeds sterker dat dit argument een verklaring achteraf is, zo je wil een excuus om je er maar bij neer te leggen. Als een vis ontdekkingen zou kunnen doen, zo heeft men wel eens gezegd, dan zou zijn laatste ontdekking zijn het bestaan van water. Pas op de kar van de visboer zou hij weten wat het is om waterdier te zijn. Zo moet men zich er niet over verbazen dat men gevormd wordt door de omringende cultuur. Het altijd aanwezige en dus vanzelfsprekende valt immers niet op. Daar heb je nieuwsgierige buitenstaanders voor nodig, want de eigen cultuur wordt geacht de normale, algemeen menselijke te zijn. Van de waaier van mogelijkheden worden slechts enkele, meest gangbare en niet controversiële, geselecteerd en vervolgens gezamenlijk ontwikkeld en gedragen.
Maar als je het verschijnsel van het los-zand-verhaal wat beter bekijkt zou het omgekeerde wel eens waar kunnen zijn. Een paradox dus. Want door een verstikkende cohesie durft niemand meer zijn nek uit te steken. De binnen de samenleving gegroeide sterke binding aan en binnen (belangen)groepen is zo sterk dat men elkaar hierdoor uitsluit. Zo ontstaat een knellende, dodelijke omarming. Men wil niet samengaan en toch heeft men elkaar nodig. Daarenboven is men in Drenthe geen flap-uit en denkt men er het zijne/hare van, kijkt de kat flink uit de boom, maar uiteindelijk weet men van geen wijken. En dan kan de boel zomaar ploffen, niet met een klap maar met een zucht.
En net als bij de stilte voor de storm, kun je altijd achteraf roepen dat je die ontploffing wel aan zag komen. Maar wat heb je daaraan?
Onlangs kreeg ik de stilte-atlas van Nederland onder ogen. Daar zal Drenthe toch wel hoge ogen gooien, dacht ik. Wie schetst mijn verbazing in het hele boekje de provincie Drenthe ontbreekt. In deze atlas wordt stilte gekoppeld aan kerken en kloosters als bronnen voor contemplatie en zingeving. Deze misvatting komt vaker voor. Emile Durkheim heeft het begin 20e eeuw duidelijk gemaakt dat godsdienst en religie niet hetzelfde hoeft te zijn. Religie gaat over samenleven, sociale cohesie en zingeving. Daarom hoort een kerk, plek van stilte en bezinning, thuis in de samenleving.
Overigens is het wel heel erg stil in en rond het pand van Kazimier, Blokker, Marskramer, Novi. Het ziet er niet uit. Wat is er toch mis mee?
Jan Fondse
Source URL: https://www.dieverindialoog.nl/over-stilte/
Copyright ©2024 Diever in Dialoog unless otherwise noted.