Over radicalen

by Jan H. Fondse | 13/09/2016 12:29

In de scheikunde kent men atomen of groepen atomen die vrij zijn om met andere atomen of moleculen een verbinding te maken en zich zo te hechten. We spreken dan van een vrije radicaal. Dit komt doordat de radicaal één of meer elektronen mist die zwak aan het atoom gebonden waren. Dit geeft kansen voor het atoom om door een toevallig passerend ander atoom gebonden te worden tot grotere moleculen.

Buiten de techniek heeft de term radicaal het vermoeden van een onaangename betekenis gekregen. Ook een beetje angst en oordeel zit erbij, zonder precies aan te kunnen wijzen waarvoor of voor wie. Onderbuikgevoelens, noemen we dat. In de wat oudere woordenboeken wordt radicaal als ‘grondig, geheel en al, zeer ingrijpend en consequent’ omschreven. Dat is goed te begrijpen als je weet dat radicaal van ‘radix’ komt, wat Latijn is voor wortel. Dus als iets radicaal verwijderd wordt, is dat met wortel en al. Grondiger kan het niet.

Als ik nu in een nieuw woordenboek kijk, blijkt de betekenis van radicaal verschoven en verruimd te zijn. Nu staat er ‘iemand die de uiterste consequenties van een zienswijze aanvaardt’ en ‘aanhanger van een politieke partij of beweging die zeer ingrijpende hervormingen beoogt’. We hoeven geeneens ver in onze eigen geschiedenis terug te gaan of we komen namen tegen als Domela Nieuwenhuis, de Provo’s, ultra-links of ultra-rechts. En bijna altijd werd het knokken. Niet een beetje duwen en trekken, maar er werd toen ook al flink op los gemept.

Helemaal van deze tijd is het werkwoord wat ervan gemaakt is: radicaliseren en het proces van radicalisatie. Vaak wordt het in verband gebracht met jongeren die geen of weinig aansluiting hebben met onze samenleving. Deze jongeren hebben meestal gemengde gevoelens ten opzichte van verandering, ergens willen ze wel maar tegelijk ook niet veranderen. Het is een dubbeltje op zijn kant en net als bij de atomen gaat het erom of ze zich kunnen binden aan een toevallig passerend ander atoom. Dit betekent dat we deze jongeren de kans moeten geven zich te binden. Door zonder na te denken loze kreten te roepen die anderen verzonnen hebben, als hersenloze papagaaien: ‘als het je niet zint, rot je toch op’ , of, ‘pleur op naar je eigen land’ denk ik dat we onbedoeld het radicaliseringproces verdiepen en wellicht afronden. Onherroepelijk. Bij het woord radicaliseren moet je voor het begrijpen naar de herkomst kijken. Het stamt van het Latijnse radix, wortel, dus radicaliseren is te begrijpen als ‘wortelen’. Jonge planten hebben vaak een kwetsbaar en onvolgroeid worteltje. Jongeren die geen dagbesteding hebben en geen toekomstmogelijkheden zien, zich daardoor buitengesloten voelen, kunnen alle kanten op, de criminaliteit in, maar ook radicaliseren (wortelen) buiten onze maatschappij.

Het is van dus belang deze jongeren niet in een isolement te duwen. Omdat wij hen kennelijk onvoldoende in onze maatschappij betrokken hebben, gaat het niet aan om nu ‘Rot op!’ te roepen. Er moeten plekken zijn waar zij kennis maken met onze cultuur, er in opgenomen worden. Dat moet van twee kanten komen. Daar moeten we tijd voor maken, we moeten er zijn, zien en gezien worden. Waar kan dat beter dan in een dorpshuis, ons eigen dorpshuis?

Jan Fondse

Source URL: https://www.dieverindialoog.nl/over-radicalen/