by Jan H. Fondse | 12/08/2016 09:03
Om van de ene plaats naar de andere te komen heb je een middel nodig, een vervoermiddel. Die zijn er in soorten en maten zoals de fiets, bus, auto en trein. Sommigen middelen zijn eigendom, andere zijn openbaar. Maar allemaal gebruik je deze middelen voor een bepaald doel, namelijk om van A naar B te komen, natuurlijk nadat je eerst de route gecheckt heb op de site van A naar Beter. Een vervoermiddel kan ook een doel zijn, vooral als je net je rijbewijs gehaald hebt, dan is je eerste auto een doel om naar te streven. Als het een beetje knappe auto is, kan het ook als middel dienen om mee te pronken of te imponeren.
Een heel ander middel gebruik je om goederen of diensten te ruilen voor andere goederen of diensten. Als je bijvoorbeeld goed kunt behangen en iemand anders heeft komkommers over, dan kun je dat ruilen. Het probleem is alleen dat je niet wilt wachten tot de komkommers rijp zijn om te laten behangen. En om te laten behangen is wel wat meer nodig dan wat komkommers. Maar de sla, de uien en de worteltjes moeten weer van iemand anders komen. Dat wordt een ingewikkelde ruil, die ook nog eens in de tijd verschoven ligt. De oplossing is dan een ruilmiddel te gebruiken. Bij de club WesterveldRuilt (site www.westerveldruilt.nl) wordt als ruilmiddel keien gebruikt. Onhandig om telkens met een kruiwagen keien over straat te moeten, maar gelukkig wordt je kapitaal in keien op de computer bijgehouden, een keiengiro zogezegd. Voor ruilhandel buiten de club heb je een ander ruilmiddel nodig. We kennen dit middel als ‘geld’ en wordt gemeten in euro’s.
Zoals gezegd wordt bij ruilen een tussenwaarde (zoals geld) als middel gebruikt om de waarde van te ruilen goederen of diensten met elkaar in overeenstemming te brengen. Kort gezegd is de transactie: goederen voor geld voor goederen. Het middel geld maakt de transacties mogelijk en het doel is de ruil van goederen. Niets mis mee.
Een heel ander verhaal wordt het als je middel en doel met elkaar verwisselt. Dan wordt geld gebruikt om goederen te kopen en later de goederen te verkopen voor geld. Kort gezegd: geld voor goederen voor geld. Waar zijn dan de goederen middel voor? Laag kopen en hoog verkopen is het devies op de markt en het verschil is winst. In tegenstelling tot goederen is er geen natuurlijk maximum aan de aldus vergaarde winsten. Sterker nog, iemand die veel winst maakt stijgt in aanzien, die doet het goed. En zo wordt geld opgepot tot kapitaal. Het middel (geld) is doel (kapitaal) geworden. Waar in het verleden aandelen in een bedrijf werden gekocht om het bedrijf te laten floreren, werd de waarde van de aandelen het nieuwe doel. Wat er met het bedrijf gebeurt, vindt men niet langer belangrijk, zolang de waarde van het aandeel maar blijft stijgen. Zo hebben we onze ziel verkocht aan het kapitalisme en zijn we van een investerings-economie in een speculatie-economie terecht gekomen. Publieke problemen en verantwoordelijkheden worden omzeild door het gehele maatschappelijk veld in handen van de markt te geven. De publieke zaak wordt zo een commercieel belang en het denken in termen van rendement wordt leidend; kijk bijvoorbeeld maar eens naar Welzijn, Zorg en Onderwijs.
Zo kan het dus gebeuren dat in ons systeem niet langer via politieke weg het beste uit de mens naar boven gehaald wordt, maar men zoveel mogelijk aan hem wil verkopen. Dan wordt de mens dus als middel gebruikt en niet als doel. Daar zijn we mooi klaar mee.
Jan Fondse
Source URL: https://www.dieverindialoog.nl/over-middelen/
Copyright ©2024 Diever in Dialoog unless otherwise noted.