by Jan H. Fondse | 07/06/2017 18:05
Hoe lang is het nu helemaal geleden dat je op zondag nagewezen werd als je het waagde op de fiets te stappen? En als het tegenzat werd je ook nog een keer publiekelijk vanaf de kansel flink de les gelezen. Orde en tucht, dat waren nog eens overzichtelijke tijden. Velen zullen het met me eens zijn, dat we gelukkig die tijd achter ons hebben kunnen laten. Ook dat het oplucht om nu dat keurslijf niet meer te voelen knellen, want zo voelde het wel. Die knellende omarming van de sociale controle leidde er toe dat uitvluchten gezocht werden of dat er in het geniep verboden activiteiten ontplooid werden. Eigenlijk best wel spannend. We hebben zogezegd al die scherpslijperijen achter ons gelaten. We hebben zelfs de boel, de boel gelaten en genieten nu van een 24/7 maatschappij. Of zijn we daar nu in doorgeslagen of losgeslagen? Is God dood en de Hemel wegens verbouwing gesloten? Tijdelijk of voor eeuwig?
Wat doen we nu met al die grote woorden en begrippen. Zijn die nu ineens waardeloos geworden nu zij hun context verloren hebben? Ik bedoel woorden zoals ‘goedertierenheid’, ‘barmhartigheid’, ‘dankbaarheid’, ‘trouw’, ‘gerechtigheid’, ‘eeuwigheid’, ‘hoop’, ‘lankmoedigheid’, ‘zachtmoedigheid’ en ‘clementie’. Schuiven we die begrippen allemaal aan de kant omdat die met de stelligheid en absoluutheid van dogma’s er bij ons in geramd zijn? We zijn er inmiddels toch een heel stuk op vooruitgegaan, maar-niet-heus. We hebben ook nog een spreekwoord over het kind en het badwater.
In deze laatmoderne tijd zien we het einde van de grote verhalen; de deconstructie volgens Jacques Derrida. Is dit dan tevens het einde der tijden, het doemdenken, de vlucht in het niets of is dit een fase waarin we ons weer bewust worden van de schoonheid van die oude woorden. Nu die woorden ontdaan worden van de dogmatische stelligheid en betweterigheid of new-age zweverigheid, komen we er achter wat we kwijtgeraakt zijn. Want zoals het nu gaat, is het ook niet alles. De verharding die nu ervaren wordt doet een onbestemd verlangen naar ‘vroeger’ opborrelen. Maar die strenge godsdienstige religie hoort niet bij dit verlangen. Wat we hier wel aan overgehouden hebben zijn een aantal vrije dagen zoals deze Pinksterdagen. Om het nog even scherp te krijgen: het Pinksterfeest is de viering van de uitstorting van de Heilige Geest. Dit is geworden tot het ‘Feest van de Geest’. En wat is er dan mooier dan de viering van dit feest te laten samenvallen met een boekenmarkt in en rondom de kerk als een viering van een ‘Feest voor de Geest’.
Zo krijgt de kerk een functie als religieus en cultureel centrum maar dan zonder de saus van godsdienstigheid. De kerk in het centrum van de samenleving, in het centrum van het dorp. De plek is waar het woord ‘goedertierenheid’ niet alleen afgestoft wordt, maar ook de plek waar men weer de betekenis van eeuwigheidswaarden kan zoeken. Want als we alles afbreken, verliezen we veel meer dan een gebouw. En dan mag Kerk voor mijn part best wel weer met een hoofdletter geschreven worden. Als we maar niet sentimenteel gaan doen, want daar ben ik allergisch voor geworden.
O, ja, hoort het woord ‘saamhorigheid’ ook niet in bovengenoemd rijtje thuis?
Jan Fondse
Source URL: https://www.dieverindialoog.nl/over-goedertierenheid/
Copyright ©2024 Diever in Dialoog unless otherwise noted.